Bệnh đa u tủy

Đa u tủy là một bệnh ung thư hình thành trong một loại tế bào bạch cầu được gọi là tế bào plasma. Tế bào huyết tương giúp bạn chống lại nhiễm trùng bằng cách tạo ra các kháng thể nhận biết và tấn công vi trùng.

Đa u tủy khiến các tế bào ung thư tích tụ trong tủy xương, nơi chúng lấn át các tế bào máu khỏe mạnh. Thay vì tạo ra các kháng thể hữu ích, các tế bào ung thư tạo ra các protein bất thường có thể gây ra các biến chứng.

Điều trị đa u tủy không phải lúc nào cũng cần thiết đối với những người không gặp bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào. Đối với những người bị đa u tủy cần điều trị, một số phương pháp điều trị có sẵn để giúp kiểm soát bệnh.

Các triệu chứng

Các dấu hiệu và triệu chứng của đa u tủy có thể khác nhau và ở giai đoạn đầu của bệnh, có thể không có.

Khi các dấu hiệu và triệu chứng xảy ra, chúng có thể bao gồm:

Đau xương, đặc biệt là ở cột sống hoặc ngực

Buồn nôn

Táo bón

Ăn mất ngon

Hoang mang hoặc nhầm lẫn về tinh thần

Mệt mỏi

Nhiễm trùng thường xuyên

Giảm cân

Yếu hoặc tê ở chân của bạn

Khát

Khi nào đến gặp bác sĩ

Hẹn gặp bác sĩ nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng dai dẳng nào khiến bạn lo lắng.

Nguyên nhân

Tây y không rõ nguyên nhân gây ra u tủy.

Các bác sĩ biết rằng u tủy bắt đầu từ một tế bào huyết tương bất thường trong tủy xương của bạn - mô mềm, sản xuất máu lấp đầy ở trung tâm của hầu hết các xương của bạn. Tế bào bất thường nhân lên nhanh chóng.

Bởi vì các tế bào ung thư không trưởng thành và sau đó chết đi như các tế bào bình thường, chúng tích tụ lại, cuối cùng lấn át quá trình sản sinh ra các tế bào khỏe mạnh. Trong tủy xương, các tế bào u tủy chèn ép các tế bào bạch cầu và hồng cầu khỏe mạnh, dẫn đến mệt mỏi và không có khả năng chống lại nhiễm trùng.

Các tế bào u tủy tiếp tục cố gắng tạo ra kháng thể, giống như các tế bào huyết tương khỏe mạnh, nhưng các tế bào u tủy sản sinh ra các kháng thể bất thường mà cơ thể không thể sử dụng. Thay vào đó, các kháng thể bất thường (protein đơn dòng, hoặc protein M) tích tụ trong cơ thể và gây ra các vấn đề như tổn thương thận. Tế bào ung thư cũng có thể gây ra tổn thương cho xương làm tăng nguy cơ gãy xương.

Kết nối với MGUS

Đa u tủy hầu như luôn khởi phát như một tình trạng tương đối lành tính được gọi là bệnh gammopathy đơn dòng có ý nghĩa chưa xác định (MGUS).

Tại Hoa Kỳ, khoảng 3 phần trăm người trên 50 tuổi mắc bệnh MGUS. Mỗi năm, khoảng 1 phần trăm những người bị MGUS phát triển thành đa u tủy hoặc một bệnh ung thư liên quan.

MGUS, giống như đa u tủy, được đánh dấu bằng sự hiện diện của các protein M - được tạo ra bởi các tế bào huyết tương bất thường - trong máu của bạn. Tuy nhiên, trong MGUS, hàm lượng protein M thấp hơn và không có thiệt hại cho cơ thể.

Các yếu tố rủi ro

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đa u tủy bao gồm:

Tuổi ngày càng cao. Nguy cơ đa u tủy của bạn tăng lên khi bạn già đi, với hầu hết mọi người được chẩn đoán ở độ tuổi giữa 60.

Giới tính nam. Nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nữ giới.

Chủng tộc da đen. Người da đen có nguy cơ mắc bệnh đa u tủy cao gấp đôi người da trắng.

Tiền sử gia đình mắc bệnh đa u tủy. Nếu anh trai, em gái hoặc cha mẹ bị đa u tủy, bạn sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh.

Tiền sử cá nhân về bệnh gammopathy đơn dòng có ý nghĩa chưa xác định (MGUS). Mỗi năm 1 phần trăm những người mắc MGUS ở Hoa Kỳ phát triển bệnh đa u tủy.

Các biến chứng

Các biến chứng của đa u tủy bao gồm:

Nhiễm trùng thường xuyên. Tế bào u tủy ức chế khả năng chống lại nhiễm trùng của cơ thể.

Các vấn đề về xương. Đa u tủy cũng có thể ảnh hưởng đến xương của bạn, dẫn đến đau xương, loãng xương và gãy xương.

Giảm chức năng thận. Đa u tủy có thể gây ra các vấn đề với chức năng thận, bao gồm cả suy thận. Mức canxi cao hơn trong máu liên quan đến việc ăn mòn xương có thể cản trở khả năng lọc chất thải trong máu của thận. Các protein được tạo ra bởi các tế bào u tủy có thể gây ra các vấn đề tương tự.

Số lượng hồng cầu thấp (thiếu máu). Khi các tế bào u tủy chèn lấn các tế bào máu bình thường, đa u tủy cũng có thể gây thiếu máu và các vấn đề về máu khác.

Chẩn đoán

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể tình cờ phát hiện ra bệnh đa u tủy khi bạn làm xét nghiệm máu cho một số bệnh lý khác. Trong các trường hợp khác, bác sĩ có thể nghi ngờ đa u tủy dựa trên các dấu hiệu và triệu chứng của bạn.

Các xét nghiệm và thủ thuật được sử dụng để chẩn đoán đa u tủy bao gồm:

Xét nghiệm máu. Phân tích trong phòng thí nghiệm về máu của bạn có thể tiết lộ các protein M do các tế bào u tủy tạo ra. Một loại protein bất thường khác được sản xuất bởi các tế bào u tủy - được gọi là beta-2-microglobulin - có thể được phát hiện trong máu của bạn và cung cấp cho bác sĩ manh mối về mức độ hung hăng của u tủy của bạn.

Ngoài ra, xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng thận, số lượng tế bào máu, nồng độ canxi và nồng độ axit uric có thể cung cấp cho bác sĩ manh mối về chẩn đoán của bạn.

Xét nghiệm nước tiểu. Phân tích nước tiểu của bạn có thể cho thấy protein M, được gọi là protein Bence Jones khi chúng được phát hiện trong nước tiểu.

Kiểm tra tủy xương của bạn. Bác sĩ có thể lấy một mẫu tủy xương để xét nghiệm trong phòng thí nghiệm. Mẫu được lấy bằng một cây kim dài cắm vào xương (chọc hút tủy xương và sinh thiết).

Trong phòng thí nghiệm, mẫu được kiểm tra để tìm tế bào u tủy. Các xét nghiệm chuyên biệt, chẳng hạn như lai huỳnh quang tại chỗ (FISH) có thể phân tích các tế bào u tủy để tìm hiểu các bất thường di truyền của chúng. Các xét nghiệm cũng được thực hiện để đo tốc độ các tế bào u tủy đang phân chia.

Các xét nghiệm hình ảnh. Các xét nghiệm hình ảnh có thể được khuyến nghị để phát hiện các vấn đề về xương liên quan đến đa u tủy. Các xét nghiệm có thể bao gồm chụp X-quang, MRI, CT hoặc chụp cắt lớp phát xạ positron (PET).

Chỉ định một giai đoạn và một loại rủi ro

Nếu các xét nghiệm cho thấy bạn bị đa u tủy, bác sĩ sẽ sử dụng thông tin thu thập được từ các xét nghiệm chẩn đoán để phân loại bệnh của bạn là giai đoạn I, giai đoạn II hoặc giai đoạn III. Giai đoạn I chỉ ra một căn bệnh ít nghiêm trọng hơn và giai đoạn III cho thấy một căn bệnh nguy hiểm có thể ảnh hưởng đến xương, thận và các cơ quan khác.

Bệnh đa u tủy của bạn cũng có thể được chỉ định một loại nguy cơ, cho thấy mức độ nghiêm trọng của bệnh của bạn.

Giai đoạn đa u tủy và phân loại nguy cơ giúp bác sĩ hiểu được tiên lượng và các lựa chọn điều trị của bạn.

Điều trị

Nếu bạn đang gặp các triệu chứng, điều trị có thể giúp giảm đau, kiểm soát các biến chứng của bệnh, ổn định tình trạng của bạn và làm chậm sự tiến triển của bệnh đa u tủy.

Điều trị ngay lập tức có thể không cần thiết

Nếu bạn bị đa u tủy nhưng không gặp bất kỳ triệu chứng nào (còn được gọi là đa u tủy âm ỉ), bạn có thể không cần điều trị. Tuy nhiên, bác sĩ sẽ thường xuyên theo dõi tình trạng của bạn để tìm các dấu hiệu cho thấy bệnh đang tiến triển. Điều này có thể liên quan đến việc xét nghiệm máu và nước tiểu định kỳ.

Nếu bạn xuất hiện các dấu hiệu và triệu chứng hoặc bệnh đa u tủy của bạn có dấu hiệu tiến triển, bạn và bác sĩ của bạn có thể quyết định bắt đầu điều trị.

Phương pháp điều trị u tủy

Các lựa chọn điều trị tiêu chuẩn bao gồm:

Liệu pháp nhắm mục tiêu. Điều trị bằng thuốc nhắm mục tiêu tập trung vào các bất thường cụ thể trong tế bào ung thư cho phép chúng tồn tại. Bortezomib (Velcade), carfilzomib (Kyprolis) và ixazomib (Ninlaro) là các loại thuốc nhắm mục tiêu ngăn chặn hoạt động của một chất trong tế bào u tủy làm phá vỡ protein. Hành động này làm cho các tế bào u tủy chết. Thuốc điều trị nhắm mục tiêu có thể được sử dụng qua tĩnh mạch ở cánh tay của bạn hoặc ở dạng thuốc viên.

Các phương pháp điều trị nhắm mục tiêu khác bao gồm các loại thuốc kháng thể đơn dòng liên kết với các protein cụ thể có trên tế bào u tủy, khiến chúng chết.

Liệu pháp sinh học. Thuốc trị liệu sinh học sử dụng hệ thống miễn dịch của cơ thể bạn để chống lại các tế bào u tủy. Các loại thuốc thalidomide (Thalomid), lenalidomide (Revlimid) và pomalidomide (Pomalyst) giúp tăng cường các tế bào hệ thống miễn dịch xác định và tấn công các tế bào ung thư. Những loại thuốc này thường được dùng ở dạng viên.

Hóa trị liệu. Thuốc hóa trị tiêu diệt các tế bào phát triển nhanh, bao gồm cả các tế bào u tủy. Thuốc hóa trị có thể được tiêm qua tĩnh mạch ở cánh tay của bạn hoặc dùng ở dạng thuốc viên. Liều cao của thuốc hóa trị được sử dụng trước khi cấy ghép tủy xương.

Thuốc corticoid. Corticosteroid, chẳng hạn như prednisone và dexamethasone, điều chỉnh hệ thống miễn dịch để kiểm soát tình trạng viêm trong cơ thể. Chúng cũng hoạt động chống lại các tế bào u tủy. Corticosteroid có thể được dùng dưới dạng thuốc viên hoặc tiêm qua tĩnh mạch ở cánh tay của bạn.

Cấy ghép tủy xương. Cấy ghép tủy xương, còn được gọi là cấy ghép tế bào gốc, là một thủ tục để thay thế tủy xương bị bệnh của bạn bằng tủy xương khỏe mạnh.

Trước khi cấy ghép tủy xương, tế bào gốc tạo máu được thu thập từ máu của bạn. Sau đó, bạn sẽ được hóa trị liều cao để phá hủy tủy xương bị bệnh của bạn. Sau đó, tế bào gốc của bạn được truyền vào cơ thể, nơi chúng di chuyển đến xương của bạn và bắt đầu xây dựng lại tủy xương của bạn.

Xạ trị. Phương pháp điều trị này sử dụng các chùm năng lượng, chẳng hạn như tia X và proton, để làm tổn thương các tế bào u tủy và ngăn chặn sự phát triển của chúng. Xạ trị có thể được sử dụng để nhanh chóng thu nhỏ các tế bào u tủy trong một khu vực cụ thể - ví dụ: khi một tập hợp các tế bào huyết tương bất thường tạo thành một khối u (plasmacytoma) gây đau hoặc phá hủy xương.

Cách điều trị được sử dụng

Việc kết hợp phương pháp điều trị nào mà bạn có khả năng nhận được sẽ phụ thuộc vào việc bạn có được coi là ứng cử viên tốt để cấy ghép tủy xương hay không. Điều này phụ thuộc vào nguy cơ bệnh tiến triển, tuổi tác và sức khỏe tổng thể của bạn.

Nếu bạn được coi là ứng cử viên cho việc cấy ghép tủy xương, liệu pháp ban đầu của bạn có thể sẽ bao gồm sự kết hợp của các phương pháp điều trị, chẳng hạn như liệu pháp nhắm mục tiêu, liệu pháp sinh học, corticosteroid và đôi khi là hóa trị.

Tế bào gốc của bạn có thể sẽ được thu thập sau khi bạn trải qua một vài tháng điều trị. Bạn có thể tiến hành cấy ghép tủy xương ngay sau khi tế bào của bạn được thu thập hoặc quá trình cấy ghép có thể bị trì hoãn cho đến khi tái phát, nếu nó xảy ra. Trong một số trường hợp, bác sĩ đề nghị cấy ghép hai tủy xương cho những người bị đa u tủy.

Sau khi cấy ghép tủy xương, bạn có thể sẽ nhận được liệu pháp nhắm mục tiêu hoặc liệu pháp sinh học như một phương pháp điều trị duy trì để ngăn ngừa u tủy tái phát.

Nếu bạn không được coi là ứng cử viên để cấy ghép tủy xương, liệu pháp ban đầu của bạn có thể sẽ bao gồm hóa trị liệu kết hợp với corticosteroid, liệu pháp nhắm mục tiêu hoặc liệu pháp sinh học.

Nếu u tủy của bạn tái phát hoặc không đáp ứng với điều trị, bác sĩ có thể khuyên bạn nên lặp lại một đợt điều trị khác đã giúp bạn ban đầu. Một lựa chọn khác là thử một hoặc nhiều phương pháp điều trị khác thường được sử dụng như liệu pháp đầu tay, một mình hoặc kết hợp.

Nghiên cứu về một số lựa chọn điều trị mới đang được tiến hành và bạn có thể đủ điều kiện tham gia thử nghiệm lâm sàng để tiếp cận với các phương pháp điều trị thử nghiệm đó. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về những thử nghiệm lâm sàng có thể có sẵn cho bạn.

Điều trị các biến chứng

Vì đa u tủy có thể gây ra một số biến chứng, bạn cũng có thể cần điều trị cho những tình trạng cụ thể đó. Ví dụ:

Đau xương. Thuốc giảm đau, xạ trị và phẫu thuật có thể giúp kiểm soát cơn đau xương.

Các biến chứng về thận. Những người bị tổn thương thận nặng có thể phải lọc máu.

Nhiễm trùng. Bác sĩ có thể đề nghị một số loại vắc xin nhất định để ngăn ngừa nhiễm trùng, chẳng hạn như cúm và viêm phổi.

Tiêu xương. Bác sĩ có thể đề nghị các loại thuốc gọi là bisphosphonates, chẳng hạn như pamidronate (Aredia) hoặc zoledronic acid (Zometa), để giúp ngăn ngừa mất xương.

Thiếu máu. Nếu bạn bị thiếu máu dai dẳng, bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc để tăng số lượng hồng cầu.

Liều thuốc thay thế

Nói chuyện với bác sĩ về các lựa chọn của bạn, chẳng hạn như:

Liệu pháp nghệ thuật

Tập thể dục

Thiền

Âm nhạc trị liệu

Bài tập thư giãn

Tâm linh

Nói chuyện với bác sĩ của bạn trước khi thử bất kỳ kỹ thuật nào trong số này để đảm bảo rằng chúng không gây ra bất kỳ rủi ro nào cho bạn.

Tham khảo phương pháp trị liệu tự nhiên tại blogogashop.com