Hoại
tử vô mạch là sự chết của các mô xương do thiếu nguồn cung cấp máu. Còn
được gọi là hoại tử xương, nó có thể dẫn đến những vết gãy nhỏ trong xương và
cuối cùng là sự sụp đổ của xương.
Gãy
xương hoặc trật khớp có thể làm gián đoạn lưu lượng máu đến một phần
xương. Hoại tử vô mạch cũng liên quan đến việc sử dụng thuốc steroid liều
cao trong thời gian dài và uống quá nhiều rượu.
Bất
cứ ai cũng có thể bị ảnh hưởng, nhưng tình trạng này phổ biến nhất ở những
người trong độ tuổi từ 30 đến 50.
Các triệu chứng
Nhiều
người không có triệu chứng trong giai đoạn đầu của hoại tử vô mạch. Khi
tình trạng tồi tệ hơn, khớp bị ảnh hưởng của bạn có thể chỉ bị đau khi bạn đè
nặng lên. Cuối cùng, bạn có thể cảm thấy đau ngay cả khi bạn đang nằm.
Đau
có thể nhẹ hoặc nặng và thường phát triển dần dần. Đau liên quan đến hoại
tử vô mạch của hông có thể tập trung vào bẹn, đùi hoặc mông. Ngoài hông,
các khu vực có khả năng bị ảnh hưởng là vai, đầu gối, bàn tay và bàn chân.
Một
số người bị hoại tử vô mạch ở cả hai bên (hai bên) - chẳng hạn như ở cả hai
hông hoặc cả hai đầu gối.
Khi
nào đến gặp bác sĩ
Đi
khám bác sĩ nếu bạn bị đau dai dẳng ở bất kỳ khớp nào. Tìm kiếm sự chăm
sóc y tế ngay lập tức nếu bạn tin rằng bạn bị gãy xương hoặc trật khớp.
Nguyên nhân
Hoại
tử vô mạch xảy ra khi lưu lượng máu đến xương bị gián đoạn hoặc
giảm. Nguồn cung cấp máu giảm có thể do:
Chấn
thương khớp hoặc xương. Một chấn thương, chẳng hạn như trật khớp, có thể làm hỏng các
mạch máu gần đó. Phương pháp điều trị ung thư liên quan đến bức xạ cũng có
thể làm suy yếu xương và gây hại cho mạch máu.
Chất
béo lắng đọng trong mạch máu. Chất béo (lipid) có thể gây tắc nghẽn các mạch máu nhỏ, làm giảm
lưu lượng máu nuôi xương.
Một
số bệnh. Các tình trạng y tế, chẳng hạn như bệnh thiếu máu hồng cầu hình
liềm và bệnh Gaucher, cũng có thể làm giảm lưu lượng máu đến xương.
Đối
với khoảng 25 phần trăm những người bị hoại tử vô mạch, nguyên nhân của việc
dòng máu bị gián đoạn là không rõ.
Xem
bài viết liên quan cholesterol, thiếu máu trên web này để biết cách trị liệu
Các yếu tố rủi ro
Các
yếu tố nguy cơ phát triển hoại tử vô mạch bao gồm:
Chấn
thương. Chấn thương, chẳng hạn như trật khớp hoặc gãy xương hông, có thể
làm hỏng các mạch máu lân cận và làm giảm lưu lượng máu đến xương.
Sử
dụng steroid. Sử dụng corticosteroid liều cao, chẳng hạn như prednisone, là
nguyên nhân phổ biến của hoại tử vô mạch. Nguyên nhân vẫn chưa được biết
rõ, nhưng một giả thuyết cho rằng corticosteroid có thể làm tăng lượng lipid
trong máu của bạn, làm giảm lưu lượng máu.
Sử
dụng rượu quá mức. Uống nhiều đồ uống có cồn mỗi ngày trong vài năm cũng có thể
khiến chất béo tích tụ trong mạch máu của bạn.
Sử
dụng Bisphosphonate . Sử dụng lâu dài các loại thuốc để tăng mật độ xương
có thể góp phần phát triển bệnh hoại tử xương hàm. Biến chứng hiếm gặp này
đã xảy ra ở một số người được điều trị bằng liều cao của những loại thuốc này
đối với bệnh ung thư, chẳng hạn như đa u tủy và ung thư vú di căn.
Một
số phương pháp điều trị y tế. Xạ trị ung thư có thể làm suy yếu xương. Ghép tạng, đặc
biệt là ghép thận, cũng có liên quan đến hoại tử vô mạch.
Các
điều kiện y tế liên quan đến hoại tử vô mạch bao gồm:
Viêm
tụy
Bệnh
tiểu đường
Bệnh
Gaucher
HIV
/ AIDS
Lupus
ban đỏ hệ thống
Bệnh
thiếu máu hồng cầu hình liềm
Các biến chứng
Không
được điều trị, tình trạng hoại tử vô mạch sẽ nặng hơn theo thời gian. Cuối
cùng, xương có thể bị xẹp. Hoại tử vô mạch cũng khiến xương mất đi hình
dạng trơn nhẵn, có khả năng dẫn đến viêm khớp nặng.
Phòng ngừa
Để
giảm nguy cơ hoại tử vô mạch và cải thiện sức khỏe chung của bạn:
Hạn
chế rượu bia. Uống nhiều rượu bia là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu
làm phát triển bệnh hoại tử vô mạch.
Giữ
mức cholesterol thấp. Những phần nhỏ chất béo là chất phổ biến nhất ngăn chặn việc
cung cấp máu cho xương.
Giám
sát việc sử dụng steroid. Đảm bảo bác sĩ của bạn biết về việc sử dụng steroid liều cao
trong quá khứ hoặc hiện tại của bạn. Tổn thương xương liên quan đến
steroid dường như trở nên trầm trọng hơn khi dùng steroid liều cao lặp đi lặp
lại.
Đừng
hút thuốc. Hút thuốc làm tăng nguy cơ.
Chẩn đoán
Trong
khi khám sức khỏe, bác sĩ có thể sẽ ấn quanh khớp của bạn, kiểm tra xem có bị
đau không. Bác sĩ cũng có thể di chuyển các khớp qua nhiều vị trí khác
nhau để xem liệu phạm vi cử động của bạn có bị giảm hay không.
Kiểm
tra hình ảnh
Nhiều
rối loạn có thể gây đau khớp. Các xét nghiệm hình ảnh có thể giúp xác định
nguồn gốc của cơn đau. Các tùy chọn bao gồm:
Chụp
X-quang. Chúng có thể tiết lộ những thay đổi về xương xảy ra trong giai
đoạn sau của hoại tử vô mạch. Trong giai đoạn đầu của bệnh, tia X thường có
vẻ bình thường.
Chụp
MRI và CT. Các xét nghiệm này tạo ra hình ảnh chi tiết có thể cho thấy
những thay đổi sớm của xương có thể cho thấy hoại tử vô mạch.
Quét
xương. Một lượng nhỏ chất phóng xạ được tiêm vào tĩnh mạch của
bạn. Chất đánh dấu này di chuyển đến các phần xương của bạn bị thương hoặc
lành và hiển thị dưới dạng điểm sáng trên tấm hình ảnh.
Điều trị
Mục
đích là để ngăn ngừa mất xương thêm.
Thuốc
và liệu pháp
Trong
giai đoạn đầu của hoại tử vô mạch, các triệu chứng có thể thuyên giảm bằng
thuốc và liệu pháp. Bác sĩ của bạn có thể đề nghị:
Thuốc
chống viêm không steroid. Các loại thuốc, chẳng hạn như ibuprofen (Advil, Motrin IB, những
loại khác) hoặc naproxen sodium (Aleve) có thể giúp giảm đau do hoại tử vô
mạch.
Thuốc
điều trị loãng xương. Các loại thuốc, chẳng hạn như alendronate (Fosamax, Binosto), có
thể làm chậm sự tiến triển của hoại tử vô mạch, nhưng các bằng chứng còn lẫn
lộn.
Thuốc
giảm cholesterol. Giảm lượng cholesterol và chất béo trong máu có thể giúp ngăn
ngừa tắc nghẽn mạch có thể gây hoại tử vô mạch.
Chất
làm loãng máu. Nếu bạn bị rối loạn đông máu, có thể khuyên dùng thuốc làm loãng
máu, chẳng hạn như warfarin (Coumadin, Jantoven) để ngăn ngừa cục máu đông
trong mạch nuôi xương của bạn.
Nghỉ
ngơi. Giảm trọng lượng và căng thẳng lên xương bị ảnh hưởng của bạn có
thể làm chậm quá trình tổn thương. Bạn có thể cần hạn chế hoạt động thể
chất hoặc sử dụng nạng để giữ trọng lượng khỏi khớp trong vài tháng.
Bài
tập. Chuyên
gia vật lý trị liệu có thể dạy bạn các bài tập để giúp duy trì hoặc cải thiện
phạm vi chuyển động trong khớp của bạn.
Kích
thích điện. Dòng điện có thể khuyến khích cơ thể bạn phát triển xương mới để
thay thế xương bị tổn thương. Kích thích điện có thể được sử dụng trong
khi phẫu thuật và áp dụng trực tiếp vào vùng bị tổn thương. Hoặc nó có thể
được sử dụng thông qua các điện cực gắn trên da của bạn.
Phẫu
thuật và các thủ tục khác
Bởi
vì hầu hết mọi người không phát triển các triệu chứng cho đến khi hoại tử vô
mạch đã khá nặng, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật. Các tùy chọn bao gồm:
Giải
nén lõi. Bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ một phần lớp bên trong xương của
bạn. Bên cạnh việc giảm đau, không gian thừa trong xương còn kích thích
sản sinh các mô xương khỏe mạnh và các mạch máu mới.
Ghép
xương (ghép). Thủ thuật này có thể giúp củng cố vùng xương bị ảnh hưởng bởi
hoại tử vô mạch. Phần ghép là một phần xương khỏe mạnh được lấy từ một
phần khác của cơ thể bạn.
Tạo
hình lại xương (cắt xương). Một phần xương chêm được lấy ra ở trên hoặc dưới khớp chịu trọng
lượng để giúp chuyển trọng lượng của bạn ra khỏi phần xương bị tổn
thương. Việc định hình lại xương có thể cho phép bạn hoãn việc thay khớp.
Thay
khớp. Nếu xương bị bệnh của bạn bị xẹp hoặc các phương pháp điều trị
khác không giúp ích, bạn có thể cần phẫu thuật để thay thế các bộ phận bị hư
hỏng của khớp bằng các bộ phận bằng nhựa hoặc kim loại.
Điều
trị bằng thuốc tái tạo. Chọc hút và cô đặc tủy xương là một thủ thuật mới hơn có thể
thích hợp cho trường hợp hoại tử vô mạch giai đoạn đầu của hông. Tế bào
gốc được thu hoạch từ tủy xương của bạn. Trong quá trình phẫu thuật, một
lõi của xương hông chết sẽ được loại bỏ và các tế bào gốc được đưa vào vị trí
của nó, có khả năng cho phép phát triển xương mới. Nghiên cứu thêm là cần
thiết.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét